Wat is een testament? Hoe een testament opmaken?
Een testament is een strikt persoonlijke en steeds herroepbare akte. Dit geschrift wordt opgesteld door de notaris of de erflater (ook wel ‘testator’ genoemd): de persoon die overlijdt en een nalatenschap nalaat. Via een testament kan de erflater voor al zijn goederen of een gedeelte ervan een regeling treffen. Een testament bevat legaten, dat zijn beschikkingen over het vermogen die de testator wenst te nemen. Een testament kan later ook altijd nog aangevuld, herschreven of herroepen worden door de testator, zo vaak als hij of zij wil, maar het testament heeft pas uitwerking op het ogenblik dat hij of zij komt te overlijden en het wordt dus pas definitief als hij of zij er niet meer is.
De erflater is echter niet volledig vrij bij het schrijven van zijn of haar testament. Er zijn immers erfgenamen die over een zgn. voorbehouden erfdeel, of reservatair erfdeel, beschikken dat zij kunnen opeisen. Er zijn twee categorieën reservataire erfgenamen: de langstlevende echtgenoot en de afstammelingen, waaronder de kinderen.
- De langstlevende echtgenoot die na overlijden onterfd zou zijn, kan hiertegen ingaan op grond van de reserve. Hierdoor verkrijgt de echtgenoot alsnog de helft van de nalatenschap in vruchtgebruik, met als minimum het vruchtgebruik van de woning.
- Een ongehuwde langstlevende partner (wettelijk of feitelijk samenwonend) heeft daarentegen geen reserve en kan altijd onterfd worden en kan hier niet tegen protesteren.
- Sinds de wetswijziging in september 2018 beschikken de kinderen over een reserve van de helft van het vermogen van de ouders, ongeacht het aantal kinderen.
De reservataire erfgenamen hebben het recht om zich tegen de uitvoering van het testament te verzetten wat betreft hun voorbehouden deel. Ze zijn evenwel niet verplicht om dat te doen. Ze kunnen dus ook akkoord gaan met de uitvoering van het testament.
Een bij testament aangeduide erfgenaam heet legataris. Een erfdeel toegewezen bij testament heet legaat.
Welke soorten legaten zijn er?
Er bestaan verschillende soorten legaten:
- Algemeen legaat: de erflater laat zijn volledige vermogen na aan de legataris.
- Legaat onder algemene titel: de erflater laat een gedeelte van zijn vermogen na aan de legataris. Bijvoorbeeld: ¼ van zijn onroerende goed of de helft van zijn roerende goederen.
- Bijzonder legaat: de erflater laat een welbepaald goed na aan de legataris. Bijvoorbeeld: het schilderij van Monet dat in zijn/haar woonkamer hangt.
Wat is het nut van een testament?
Iedereen kan een testament opstellen, maar voor sommigen is het belangrijker dan voor anderen. Personen zonder kinderen bijvoorbeeld hebben doorgaans meer belang bij het opstellen van een testament, dan wie wel kinderen heeft, maar ook personen met kinderen kunnen bepaalde wensen opnemen in een testament.
Je ziet vaak dat personen zonder kinderen elkaar begunstigen in hun testament. Zo niet, kan een deel van de nalatenschap van de partner die eerst sterft nog steeds toekomen aan zijn/haar bloedverwanten. Een andere veelvoorkomende wens die mensen laten opnemen in hun testament, is de begunstiging van één of meerdere goede doelen.
Personen met kinderen stellen gemiddeld iets minder vaak een testament op omdat de wet reeds voorziet in een gelijke verdeling over de kinderen. Soms wil men daarvan afwijken voor verschillende redenen. Je wil bijvoorbeeld je kinderen begunstigden met specifieke goederen: je zoon krijgt het appartement aan zee en je dochter krijgt de beleggingsportefeuille.
Wat is het verschil tussen een testament en laatste wilsbeschikking?
Een testament gaat hoofdzakelijk over het vermogen van de erflater en is een specifiek type laatste wilsbeschikking. De laatste wilsbeschikking is een document waarin iemand de bestemming van zijn/haar stoffelijk overschot bepaalt en hoe de uitvaart er moet uitzien .
Het is aan te raden om een laatste wilsbeschikking neer te leggen bij de burgerlijke stand op de gemeente. De burgerlijke stand stelt een modelformulier ter beschikking. Theoretisch gezien kan een laatste wilsbeschikking ook een eigenhandig testament zijn indien de wilsbeschikking ook over het vermogen van de overledene gaat en aan alle geldigheidsvoorwaarden (zie hieronder) van een eigenhandig testament voldoet.
Maar om verwarring en betwisting te vermijden, houd je een testament en een laatste wilsbeschikking echter best goed van elkaar gescheiden.
Meer informatie op www.notaris.be en www.testament.be.
Naast een testament zijn er nog andere zaken waarbij DELA je kan bijstaan. Heb je je bijvoorbeeld al eens afgevraagd wat de gemiddelde kosten zijn van een crematie of begrafenis? Deze kunnen soms flink oplopen. Met een DELA Uitvaartzorgplan bescherm je je naasten tegen deze uitvaartkosten.
Bekijk het kostenoverzicht