Menu
Zoek
Contact

Samen zingen, herinneren en verbinden via contactkoren

01 december 2022
Leestijd: 2 min

Herinneringen en verbinding hangen nauw samen. Door herinneringen te creëren en te koesteren zorg je immers voor verbinding over de generaties heen, en daar wil DELA aan bijdragen. Vandaar dat het initiatief ‘contactkoren’ onze aandacht trok. Muziek activeert immers herinneringen en samen zingen zorgt voor verbinding. Contactkoren zijn dan ook unieke plekken voor mensen met dementie en voor hun geliefden. De bezieler van de eerste contactkoren in Vlaanderen is bovendien vaak voorganger op uitvaartdiensten bij een aantal uitvaartcentra van DELA.

Herinneringen aan klein of groot geluk of verdriet, aan belangrijke momenten in ons leven, kunnen we vaak oproepen bij het horen van een bepaald liedje. Muziek activeert immers het deel van onze hersenen waar onze herinneringen en gevoelens zijn opgeslagen. En dat werkt ook zo bij mensen met dementie en jong-dementie. Een contactkoor, waarbij ze samen met hun partner of kinderen ‘liedjes van vroeger’ zingen, zijn daarom een manier bij uitstek om opnieuw toegang te krijgen tot die herinneringen. En – wat minstens even belangrijk is – om opnieuw connectie te maken met hun geliefden.

Glanzende ogen

Filip Zutterman, Coördinator Wonen in het Bonheidense rust- en verzorgingstehuis Den Olm en voorganger op uitvaartdiensten bij een aantal uitvaartcentra van DELA, is dirigent en bezieler van de eerste herinneringskoren in Vlaanderen. Filip deed een eerste ervaring op in 2010, bij de organisatie van een kerstviering in het rust- en verzorgingstehuis waar hij destijds als pastor werkte. “Maar de blijde kerstboodschap leek niet door te dringen bij de ouderen”, zegt Filip. “Ze bleven er dof en afwezig bij zitten. Tot op het moment dat ik begon te zingen. Plots zag ik de ogen van de mensen weer glans krijgen, en ze zongen mee. Een dochter vertelde me dat haar moeder had gezongen, terwijl ze al een jaar haar stem niet meer had gehoord. Zeer ontroerend was dat.”

Ondertussen leidt Filip 3 contactkoren: het Regenboogkoor, De Paradijsvogels en de Vergeet-Mij-Nietjes. “Met het Regenboogkoor zijn we zelfs op audiëntie ontvangen bij de Paus in Rome. Hij noemde het zelf ‘één van de mooiste audiënties ooit.” De koren komen maandelijks samen met 20 tot 60 mensen met dementie en hun begeleider: familie of iemand van het verzorgend personeel. De kerkelijke liederen, zijn nu veelal ingewisseld door ‘De purperen heide’ en ‘Daar bij die molen.’ In heel Vlaanderen werden al meer dan 100 gelijkaardige initiatieven opgericht.

Verwijdering herstellen

Filip: “Ondertussen is er veel onderzoek gedaan naar de weldaad van het zingen bij mensen met dementie. En je merkt het duidelijk: door te zingen valt de onrust bij de mensen weg en er komt een stuk herkenning terug. Je ziet ze openbloeien en deugd hebben. Het momentje plezier dat je hen zo biedt is op zich al ontzettend belangrijk.”

Maar niet alleen voor de mensen met dementie is het samen zingen een weldaad. Ook voor hun partner en hun kinderen. “Voor de gezinsleden van mensen met dementie is het heel pijnlijk als hun partner of ouders hun naam vergeten, als er geen herkenning meer is. Herinneringen zorgen voor verbinding; als ze wegvallen valt ook de connectie weg. Geliefden voelen zich daarnaast ook vaak machteloos wanneer ze op bezoek komen. Ze krijgen geen respons, er is geen interactie. Wat kom ik hier doen? Vragen ze zich dan af.”

De contactkoren zijn een manier om die verwijdering te herstellen en om opnieuw voor verbinding te zorgen. “De verdwenen intimiteit komt terug bij het zingen. En omdat het een gezamenlijke activiteit is, voelen de naasten zich ook minder nutteloos.”

Nieuwe herinneringen creëren

Wat ook van onschatbare waarde is: er worden nieuwe herinneringen gecreëerd voor de naasten, in een fase waarin dit quasi onmogelijk leek. Iets waar Filip, die onlangs ernstig ziek werd, zelf meer dan ooit mee bezig is. “Bij verlies is er meer dan verdriet. Er is de verderzetting van de liefde, dankzij de kracht van de herinnering. Zolang we maar naar verbinding met elkaar blijven zoeken.”

Meer informatie op: https://www.ontmoetenissimpel.be/