Ruzie en rouw: waarom we conflicten beter uitpraten

Conflicten in de laatste levensfase staan een sereen afscheid en kunnen het rouwproces bemoeilijken. Waarover gaan de ruzies? En hoe kan je ze oplossen? Sofie De Meulenaere, bemiddelaar bij Connfinity, legt het uit.

Ruzie bij een afscheid

Na een loopbaan als advocate komt Sofie De Meulenaere als bemiddelaar al jaren tussen bij conflicten, waaronder conflicten bij levenseinde. Ze ondervond zelf bij het overlijden van haar vader hoe groot de impact van een ruzie op het afscheid kan zijn. Ook het rouwproces kan erdoor verstoord worden.

Sofie over haar eigen ervaring: ‘Rond het sterfbed van mijn papa kwamen de oude familieruzies, zeker sinds de echtscheiding van mijn ouders, weer naar boven. Mijn vader wou gecremeerd worden, maar al gauw ontstond er ruzie over wat er na zijn overlijden met de as zou gebeuren. Van een sereen afscheid was daardoor geen sprake.’ Het was deze ervaring die Sofie deed besluiten om zich aan te sluiten bij de vzw Connfinity als bemiddelaar bij conflicten in de laatste levensfase en bij het levenseinde.

Oorzaken van conflicten

Net zoals bij Sofie zorgen praktische keuzes over de uitvaart wel vaker voor conflicten. ‘Uit een studie die de CM samen met UGent op vraag van Connfinity voerde, weten we dat er bij ongeveer 20 % van de overlijdens sprake is van familiale conflicten’, zegt Sofie.

Dit zijn de belangrijkste oorzaken van familieruzies:

• Financiële aangelegenheden: erfenis, successie,…
• Zorgkwesties: behandelopties, verdeling van de mantelzorg,...
• Keuzes met betrekking tot de uitvaart: cremeren of begraven, aula of kerk,…
• Relationele aangelegenheden: buitenechtelijke relaties, geweld,…

Impact van conflicten

In wezen zijn we allemaal op zoek naar harmonie, nabijheid en verbinding. Dat is nog meer het geval voor mensen in rouw. Sofie: ‘Wanneer we als nabestaande niet worden betrokken bij keuzes rond het afscheid, zelf geen afscheid kunnen nemen of wanneer dit afscheid conflictueus is, dan bemoeilijkt dat ons rouwproces. We zien een duidelijk verband tussen familieconflicten en gecompliceerde rouw, waarbij de rouwende ernstige problemen met aanpassing aan het overlijden blijft ondervinden.’

De mogelijke klachten voor de rouwenden zijn divers, zowel fysiek als mentaal:

• Stress en fysieke spanning
• Schuldgevoelens
• Schaamte
• Spijt

‘En dan hebben we het nog niet over de beleving van de persoon die afscheid moet nemen van het leven. Het is natuurlijk verschrikkelijk om dat te moeten doen in een conflictsituatie’, aldus Sofie.

Hoe conflicten oplossen?

Sofie geeft enkele tips die kunnen helpen om conflicten te op te lossen:

• Durf zelf het initiatief te nemen.
• Neem je eigen verantwoordelijkheid. Je kan enkel je eigen houding veranderen, niet die van een ander.
• Schakel hulp in wanneer jullie er zelf niet uitkomen. Iemand van de familie die zelf niet betrokken is bijvoorbeeld of een externe bemiddelaar gespecialiseerd in conflicten bij het levenseinde.
• Wacht niet te lang.

Vooral dat laatste advies wil Sofie ons op het hart drukken. ‘Denk niet dat het beter is om met een conflict te leren leven. Hoe langer je dat doet, hoe groter en harder het conflict kan worden. En we hebben nog zo veel moois om met elkaar te beleven.’