Creatief omgaan met rouw: werkvormen bij verlies

Na een overlijden vinden we soms geen woorden om uitdrukking te geven aan ons verdriet, ook al hebben we daar vaak nood aan. Creatieve uitlaatkleppen kunnen dan een manier zijn om onze emoties te uiten. Hoe kan creativiteit helpen bij rouwverwerking? Welke creatieve werkvormen bestaan er? En hoe begin je eraan?

Creativiteit in rouw: hoe werkt het?

Afleiding

Afleiding kan voor welgekomen adempauze in de rouwbeleving zorgen en een welgekomen adempauze in de rouwbeleving zijn, ook al is dat maar even. Ann Costermans, rouw- en verliesconsulente bij DELA: ‘Hoe we troost zoeken is heel individueel. Sommige mensen in rouw hebben er nood aan om volop te praten over hun overleden dierbare, anderen maken een wandeling in de natuur of bezoeken een museum. Het zien van kunst en van wat we als mooi ervaren alleen al, kan troostend werken.'

Mentale rust

Veel rouwenden vinden ook troost door zelf creatief bezig te zijn. Onderzoek heeft aangetoond dat creativiteit het cortisol-gehalte (cortisol is ons stress-hormoon) verlaagt en zo stress reduceert. Creativiteit kan je dus helpen ontspannen en mentale rust geven.

Uitlaatklep

Creatieve activiteiten kunnen volgens Ann ook een uitlaatklep zijn voor de emoties die we onderdrukken. ‘Door ons creatief te uiten, verkennen we onze eigen gedachten en emoties en maken we het toegankelijker om ermee om te gaan.’

Dat kon ook Julie De Keersmaecker ervaren, die na het verlies van haar dochtertje Marie het boek ‘Op Pad met Verdriet’ schreef en illustreerde met prachtige tekeningen. ‘Kunst heeft me in beweging gebracht, heeft vastzittende emoties doen bewegen en heeft me leren ruimte in te nemen.’

‘Kunst heeft me doen beseffen dat ik rouw met heel mijn lichaam.’

Creatieve werkvormen

Schilderen, tekenen en boetseren

Een creatieve activiteit die iedereen kan uitproberen, is het maken van een schilderij, tekening of beeldhouwwerkje. Misschien wil je wel een mooie herinnering aan de overledene in beeld brengen? Veel heb je niet nodig om aan de slag te gaan: verf en een borstel, potloden of klei. Wees niet verlegen om het resultaat. Wat telt is dat je zelf troost hebt ervaren in het creatieve proces.

Ann Costermans: ‘Durf je niet goed aan het vrije creatieve werk te beginnen? Denk dan eens aan kleuren. Er bestaan heel mooie kleurboeken voor volwassenen, met mandala’s bijvoorbeeld. Dat kan ook heel rustgevend zijn.’

Schrijven

Veel mensen ervaren het als deugddoend om hun gedachten en gevoelens op papier te zetten, ook in tijden van rouw. Via dat schrijfproces krijgen ze vaak meer orde in hun hoofd. Je kan bijvoorbeeld een dagboek bijhouden. ‘Door elke dag op te schrijven hoe je je rouw ervaart en de voorbije periode af en toe terug te lezen, kan je wellicht een evolutie waarnemen. En ook al is die niet rechtlijnig, toch kan ze troostend werken. Want je ziet: na een moeilijke dag komt er ook weer een betere dag’, aldus Ann.

Of misschien kies je liever voor poëzie of wil je eer bewijzen aan je geliefde door een boek over jouw rouw te schrijven? Wie weet inspireer of steun je er wel anderen mee.

Dansen en bewegen

Rouw kan ook tot uiting komen via het lichaam. Daarom gaan sommige therapeuten aan de slag met lichaamswerk, waarbij getracht wordt rust te vinden in een gespannen lichaam of waarbij beweging wordt gecreëerd als een lichaam is komen vast te zitten.

Maar je kan ook heel laagdrempelig aan de slag met beweging: muziek op, sluit je ogen en wieg mee op het ritme. Misschien is een groepsles wel iets voor jou?

Zingen

Ook zingen is een vorm van creatieve expressie. Je hoeft geen professionele zanger te zijn; het draait om het genieten ervan. Zingen heeft een positief effect op je humeur en gezondheid, omdat het endorfine en oxytocine vrijmaakt. Deze 'feel good' hormonen bevorderen geluk en verminderen stress. Of sluit je aan bij een koor: zingen in groep kan zorgen voor een gevoel van verbondenheid.

Hoe begin je eraan?

Spreekt het jou wel aan om creatief om te gaan met rouw, maar weet je niet goed hoe eraan te beginnen? Ann Costermans: ‘Wat belangrijk is, is dat je een werkvorm kiest die bij je past en waar jij je je goed bij voelt. Daarbij speelt het totaal geen rol of je talent of ervaring hebt.’

Nog enkele tips:

• Probeer verschillende werkvormen uit en ontdek welke jou het meest aanspreekt;
• Wees niet te streng voor jezelf;
• Is je werk niet in 1 keer af? Dat is niet erg: werk er opnieuw aan als je er behoefte aan hebt en neem een pauze als het even te zwaar wordt.

Vind je het toch lastig om zelf aan de slag te gaan? Laat je dan eventueel begeleiden door een creatief therapeut. Samen vinden jullie vast een creatieve vorm die verlichting kan brengen in jouw rouw.