Rouwen om het verlies van een huisdier

Bij rouw denken we automatisch aan het verlies van een dierbare: een groot(ouder), een gezinslid of een vriend. Maar ook wanneer een huisdier overlijdt, kan dat voor diepe rouw zorgen die erkenning en ondersteuning verdient.

Waarom is het moeilijk om afscheid te nemen van huisdieren?

We beschouwen een kat, hond, konijn of ander huisdier vaak als een volwaardig deel van het gezin. De band die we er in de loop der jaren mee opbouwen en de liefde die we ervoor voelen, voelt aan als sterk en onvoorwaardelijk. Wanneer zo’n diertje overlijdt, laat het dan ook een grote leegte achter.

De rouw die huisgenoten op zo’n moment en tot lang daarna kunnen voelen, is perfect vergelijkbaar met die om een overleden dierbare, op een aantal aspecten na.

Hoe ga je om met het verlies van je huisdier?

Rouwen om een dier krijgt maatschappelijk vaak nog niet de nodige erkenning. Mensen hebben de neiging om het verlies te vergelijken met dat van een dierbare en het laatste als ‘erger’ te beschouwen. Of ze gaan ervan uit dat het overlijden van een meer traditioneel huisdier – een hond of kat – automatisch meer impact heeft dan van bijvoorbeeld een vis. De rouwende kan daardoor geneigd zijn om rouwgevoelens te onderdrukken of te ontkennen uit schaamte.

Weet dat de sterkte van die emoties niet afhangt van wie er jou is ontvallen – een dierbare of een dier – noch van de diersoort, maar wel van de band die je had met je huisdier. Je hoeft je dus nergens voor te schamen: laat gerust zien dat je verdrietig bent en vertel wat je huisdier voor jou betekende.

De kans is groot dat je troost kan putten uit de reacties van jouw omgeving, zoals Manou die haar lieve hond Rex verloor. “De pijn van het verlies was zwaar, maar het feit dat zoveel mensen herinneringen en steun met me deelden, bracht een stukje verlichting. Het gaf me het gevoel dat mijn verdriet niet alleen van mij was, maar gedragen door velen.”

Verstoord evenwicht

Gezinnen kunnen zich niet enkel op het moment van het overlijden ontwricht voelen, maar nog lang daarna. Een dier heeft binnen het gezin namelijk een functie: afleider van spanningen, troostrijk gezelschap, speelkameraad,… Als het huisdier en de bijhorende functie wegvalt, kan het evenwicht in het gezin verstoord geraken.

Dat heeft ook te maken met het feit dat een stuk van je routine wegvalt als je huisdier overlijdt. Dagelijkse klusjes, zoals het hok van de cavia schoonmaken, de kanarie eten geven of de hond uitlaten, moeten plots niet meer gebeuren. Het wegvallen van structuur kan het gevoel van onevenwicht verstreken en het kan een tijdje duren vooraleer dat evenwicht hersteld is.

Schuldgevoel

Misschien was jouw huisdier al een tijdje ziek en heb je gekozen voor euthanasie (inslapen). Of had je geen idee van de ernst van de aandoening of was er helemaal niets aan je hond of kat te merken, waardoor je een dierenartsbezoek hebt uitgesteld. In deze gevallen kan je je schuldig voelen en vraag je jezelf mogelijk af: “Had ik nog wat moeten wachten?” of “Heb ik hem niet te lang laten lijden?”

Ook als er geen sprake was van een ziekte kan schuldgevoel of een gevoel van spijt optreden. Misschien verwijt je jezelf dat je meer met de hond was moeten gaan wandelen of je de kat wat vaker had moeten knuffelen.

Wees je ervan bewust dat deze gevoelens heel normaal zijn en in principe na een tijd zullen wegebben. Mogelijk komen ze terug op het moment dat je overweegt om een nieuw huisdier te nemen. Wat dan helpend kan zijn, is jouw betreurde huisdier op een mooie manier herdenken.

Hoe kan ik een overleden huisdier herdenken?

Je kan je huisdier op verschillende manieren herdenken. Als je het diertje laat verassen, kan je de urn een mooie plaats geven in huis, samen met een foto, een kaars, een bloem,… Je kan ook een portret laten maken van je dier en daar as in laten verwerken.

Na het verlies van Ziko gaf Marc diens pootafdruk een vaste plaats in huis: “We moesten Ziko laten inslapen door de dierenarts die daar de tijd voor nam, zodat we er een warm familiemoment van konden maken. De dokter knipte een haarlokje uit zijn pels en maakte een pootafdruk die naast zijn foto staat. Daar branden we vaak een kaarsje bij.”

Een fotoboek kan ook een mooi aandenken zijn, vooral als je er zelf actief mee aan de slag gaat: zoek foto’s bij elkaar en laat blijvende herinneringen naar boven komen. Zijn er kinderen betrokken, dan kan een creatieve activiteit voor hen een gepaste manier zijn om het verdriet bespreekbaar te maken. Je kan samen met het kind ook een virtuele herinneringswereld creëren op ‘Mijn Herinnering aan Jou’. Op deze website vind je meer tips om kinderen te ondersteunen bij het verlies van een huisdier.