Wanneer we een geliefde verliezen na een slepende ziekte, dan is ons rouwproces vaak al lang voor het overlijden gestart. Over levend verlies, en een afscheid waarop we voorbereid waren.
We spreken over levend verlies wanneer we in rouw zijn naar aanleiding van een levensveranderende verlieservaring: vaak een chronische ziekte die niet meer te genezen valt. Zowel de patiënt als de naaste omgeving worden met het afscheid geconfronteerd van zodra de diagnose bekend is, en met levend verlies en rouw.
Er is immers een leven voor de ziekte en een leven daarna, wat mensen vaak moeilijk kunnen aanvaarden. Ze ervaren gevoelens van verdriet, machteloosheid, ontkenning en angst. En rouwen om het verlies door de ziekte. Verlies van bijvoorbeeld werk, relaties of dingen die niet meer kunnen.
Voor de naasten start vaak een periode van langdurige zorg of mantelzorg, wat naast de rouwgevoelens ook een grote impact heeft op iemands leven.
Susi Auth, psychologe en coördinator bij Coda Rouwzorg
Ook al heb je als mantelzorger al rouw ervaren omwille van het levend verlies, toch is het zo dat dit vaak werd onderdrukt. Misschien omdat je zo de laatste momenten samen niet wilde bezwaren, of omdat je als mantelzorger moest focussen op het blijven functioneren en daarom geen verdriet wilde toelaten.
Na het overlijden slaat de rouw onvermijdelijk toe. Bovendien word je als voormalig mantelzorger vaak met dubbel verlies geconfronteerd: het verlies van de persoon, maar ook het verlies van betekenis. De zorg heeft jarenlang al jouw tijd en energie opgeslokt en een invulling gegeven aan jouw leven. Nu je jezelf niet meer als onmisbaar beschouwt, kan een gevoel van zinloosheid optreden.
Daarnaast wordt het voor de vroegere mantelzorger vaak ook heel eenzaam na het overlijden. De zorg vergde al die tijd immers alle aandacht en energie, waardoor het netwerk heel klein is geworden.
Omdat de zorg voor een dierbare zo zwaar geweest is en het vreselijk is om een dierbare te zien lijden, kan het overlijden ook aanvoelen als een opluchting, wat dan weer gepaard kan gaan met schuldgevoelens. Ook dat zijn gevoelens die je als rouwende mag toelaten.